دکتر محمد جهانگیر که بدون شک وی را می توان یکی از مدیران دلسوز، قدرتمند، پرتلاش، فهیم، با اراده و با وجدان حوزه سلامت در کشور نام نهاد، هم اکنون سمت مدیر مرکز مطالعات استراتژیک و مشاور رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز را بر عهده دارد. از زمان مطرح شدن بحث انعقاد تفاهم نامه ساخت بیمارستان بزرگ ۲۰۰۰ تختخوابی اهواز با مشارکت بخش خصوصی که دو شرکت ایتالیایی می باشند، دکتر اسماعیل ایدنی رئیس دانشگاه طی حکمی دکتر جهانگیر را به عنوان نماینده تام الاختیار خود و مسئول مستقیم در پیگیری های امور مربوط به تبدیل تفاهم نامه ساخت بیمارستان به قرارداد و آغاز اجرای پروژه معرفی نمود که الحق و الانصاف وی تا کنون توانسته است با سعه صدر مثال زدنی و هوش فوق العاده و تدبیر نافذ، گام های ارزنده و قابل توجهی را در پیشبرد امور حجیم و سنگین مربوط به این مهم به سرانجامی نیک برساند. در زیر متن گفتگوی اختصاصی خبرنگار قدس آنلاین را با وی بصورت کامل و مبسوط ملاحظه می فرمائید.

— چه شد که دانشگاه به یک جمع بندی در مورد ضرورت استفاده از فرصت سرمایه گذاری خارجی برای ساخت بیمارستان ۲۰۰۰ تختخوابی رسید؟

 ¯دکتر جهانگیر: موضوع بهره مندی از فرصت سرمایه گذاری خارجی برای تأمین زیرساخت های مورد نیاز از سال ها قبل در کشور مطرح بوده و قوانین و دستورالعمل های مشخصی هم در این زمینه وجود دارد. برنامه ی وزارت بهداشت نیز همواره این بوده که بتواند برای تأمین زیرساخت های مورد نیاز حوزه ی سلامت از سرمایه گذاری و مشارکت مالی داخلی و فاینانس خارجی استفاده کند. البته موضوع سرمایه گذاری خارجی همواره تابع شرایط مختلف و پیچیده تری است که به همین دلیل با نشیب و فرازهای گوناگون روبرو بوده است و رویدادهای سیاسی و اقتصادی پس از امضای توافق نامه ی برجام، موقعیت های جدیدی را مجدداً به وجود آورده تا یک بار دیگر امکان انجام این سرمایه گذاری خارجی در دستور کار دولتمردان قرار گیرد که پروژه ی احداث بیمارستان ۲۰۰۰ تخت با استفاده از فاینانس خارجی را نیز باید در همین رابطه مورد بررسی قرار داد.

— آیا دانشگاه مستقیما وارد مذاکره با شرکت های خارجی شد و به انتخاب گزینه ایتالیایی رسید یا اینکه فرآیند این انتخاب از سوی وزارت بهداشت انجام شد؟

¯ دکتر جهانگیر: این فرآیند با مدیریت وزارت بهداشت به انجام رسید و اطلاعات ما حکایت از آن دارد که  وزارت بهداشت نیز این کار مهم و بزرگ را با هماهنگی و همکاری سایر وزارت خانه ها و دستگاه های ذیربط در کشور  به انجام رسانده است. دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز،  اطلاعات و آمار مربوط به وضع موجود و نیازهای آتی منطقه ی تحت پوشش خود در زمینه ی تخت های بیمارستانی را به وزارت بهداشت منعکس و پیگیری های لازم را به عمل آورد تا مطمئن شود نیازهای شناسایی شده، توسط وزارت بهداشت مورد توجه و استفاده قرار گیرد.

— آیا امکان دارد که بفرمایید آنچه به امضای طرفین ایرانی و ایتالیایی رسید دقیقاً چه نام دارد و در بردارنده چه موضوع یا موضوعاتی است؟

¯ دکتر جهانگیر: بعد از تعیین بخش خصوصی ایتالیایی، یک "تفاهم نامه" یا "M.O.U " بین دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با یکی از بخش های خصوصی ایتالیا به امضاء رسید. لازم به ذکر است که تفاهم نامه با قرارداد تفاوت دارد. تفاهم نامه به عنوان یک مقدمه یا شرط لازم برای انعقاد قرارداد اجرایی محسوب می شود، اما شرط کافی نیست. به عبارت دیگر، طرفین اجرای یک پروژه مشترک، معمولاً در ابتدا بین خود یک تفاهم نامه ی غیرالزام آور منعقد می نمایند و متعهد می شوند در طول مدت و بازده زمانی مشخصی، ضمن بررسی جوانب مختلف پروژه و انجام مطالعات امکان سنجی، به آماده سازی پیش نیازها و اخذ مجوزهای ضروری برای انعقاد قرارداد و اجرای پروژه مبادرت ورزند. این همان کاری است که بین ما و طرف ایتالیایی در حال انجام است و ما در حال اجرای قدم به قدم و گام به گام یک جدول زمانبندی اقدامات هستیم که در روزهای اولیه ی امضای تفاهم نامه، بر سر آن توافق کردیم. بدیهی است در صورتی که مذاکرات و اقدامات به گونه ای  پیش رود که اولاً طرفین امضاء کننده ی تفاهم نامه و ثانیاً حوزه های بالادستی در دو کشور ایران و ایتالیا موافقت نمایند، آن وقت این تفاهم نامه به یک قرارداد اجرایی الزام آور برای طرفین آن قرارداد منجر خواهد شد.

— آیا طرف ایتالیایی، فقط به عنوان یک سرمایه گذار عمل خواهد کرد و یا در نقش پیمانکار، کار احداث بیمارستان مذکور را نیز به عهده خواهد گرفت؟

¯ دکتر جهانگیر: بخش خصوصی ایتالیایی که طرف تفاهم نامه با دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز است در صورت تبدیل تفاهم نامه به قرارداد، علاوه بر سرمایه گذاری و مشارکت مالی ۸۵ درصدی در این پروژه، مسئولیت ساخت و تجهیز بیمارستان را هم برعهده خواهد گرفت و تکلیف وزارت بهداشت تا امروز در رابطه با این گونه پروژه ها به این منوال است که سرمایه گذاران خارجی در پایان مهلت مقرر، پروژه را به صورت آماده ی بهره برداری و یا اصطلاحاً "کلید-روشن" تحویل دهند.

— آیا طرف خارجی، مالکیتی را هم در این پروژه خواهد داشت؟

¯ دکتر جهانگیر: به هیچ وجه. مالکیت ها در این پروژه چه از جنبه زمین، چه امکانات و چه بهره برداری بر عهده طرف ایرانی بوده و طرف خارجی صرفاً به عنوان یک آورنده ی پول، سازنده و آماده کننده ی پروژه نقش خواهد داشت و مبالغ هزینه شده طبق چهارچوب و زمان بندی مشخصی که به تصویب نهادهای اقتصادی و امضای طرفین قرارداد خواهد رسید به صورت اقساط طی یک دوره زمانی چند ساله به طرف ایتالیایی بازپرداخت خواهد شد.

— آیا برآوردی از زمان اجرای پروژه وجود دارد؟

¯ دکتر جهانگیر: پیش بینی ها و توافقات برای این سری پروژه ها در کشور، پس از عقد قرارداد بین ۳ تا ۴ سال است که با توجه به اینکه پروژه بیمارستانی اهواز، بزرگترین پروژه بیمارستانی کشور است، پیش بینی و توافق اولیه برای اجرای این پروژه ،۴ سال است.

— آیا امکان اجرای این پروژه توسط دولت یا بخش خصوصی ایران وجود نداشت؟

¯ دکتر جهانگیر: تجربه ساخت بیمارستان در کشور ما، تجربه خوبی است و ما در حال حاضر در جغرافیای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، مجموعه ای از پروژه های  متوسط و بزرگ عمرانی را در دست احداث داریم که با منابع مالی دولتی و از سوی وزارت راه و شهرسازی (مجری دولتی پروژه های ساخت بیمارستان در کشور)، بنیاد مستضعفان ، وزارت نفت، سازمان تامین اجتماعی و حتی خود دانشگاه، در حال مدیریت است و برای آن ها از ظرفیت های فنی پیمانکاران داخلی استفاده می شود. همچنین صحبت هایی از امکان بهره مندی از مشارکت مالی خیرین و بنیاد برکت و نیز توان فنی قرارگاه خاتم الانبیاء در اجرای پروژه های مورد نیاز نظام سلامت استان مطرح شده یا در حال انجام است. علاوه بر این اقدامات که صد در صد از نظر مالی و فنی به ظرفیت های درون کشوری متکی هستند، نیازهای بر زمین مانده و باقیمانده ی دیگری را نیز داریم که به سازمان های بالادستی و ظرفیت های قانونی این اجازه را می دهد که برای تامین آن ها از منابع مالی، دانش فنی و فناوری های نوین خارجی هم استفاده شود. به همین دلیل است که توسط شورای سرمایه گذاری وزارت بهداشت تصمیم گرفته شد در کنار بالغ بر یکصد پروژه بزرگ و نیمه بزرگ دانشگاه در حوزه سلامت که با استفاده از ظرفیت های مالی و فنی درون کشوری در حال اجرا می باشند، موضوع اجرای یک پروژه بزرگ هم با استفاده از ظرفیت مالی و توان فنی خارجی در دستور کار قرار گیرد.

— چرا ۲۰۰۰ تختخواب؟ این عدد از کجا به دست آمده است؟

¯ دکتر جهانگیر: این عدد به صورت ساده و خلاصه، حاصل جمع دو مؤلفه ی کلی است. مؤلفه ی اول، "جایگزینی به اصطلاح تخت های بیمارستانی فرسوده" و مؤلفه ی دوم  "پیش بینی نیازهای آتی" است. بیمارستان های دانشگاهی، هر کدام از یک قدمت و سنوات ساخت برخوردارند و برخی از آن ها از این حیث، وارد سنواتی شده اند که از سال ها قبل، موضوع ضرورت جایگزینی آن ها مطرح شده و حتی مجوزهای این جایگزینی برای آن ها از ۵ تا ۱۰ سال قبل هم صادر شده است. منابع مالی برای احداث پروژه های بیمارستانی جدید و یا جایگزین بیمارستانهای فرسوده نظیر بیمارستان های ابوذر، طالقانی اهواز و بیمارستانهای جدید دشت آزادگان ، الوار گرمسیری و باغملک، از سال ها قبل به تدریج در حال تأمین بوده و اجرای این پروژه ها با قدری نشیب و فراز در حال انجام است که ظرف یکی دو سال اخیر نیز از شتاب مناسبی برخوردار شده اند و پیش بینی می شود تا پایان کار این دولت به بهره برداری برسند؛ اما منابع مالی علیرغم وجود مصوبات بالادستی، برای جایگزینی ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ تخت بیمارستانی دیگر در اهواز که از قدمت بالایی برخوردارند، هنوز در طول ۵ تا ۱۰ سال گذشته تأمین نشده است و یکی از اهداف این پروژه، استفاده از سرمایه گذاری خارجی برای تأمین جایگزین برای این تخت های فرسوده می باشد.

از سوی دیگر، همان گونه که بیان شد، با مؤلفه ی دومی به نام پیش بینی "نیاز آتی حوزه سلامت" نیز روبرو هستیم ، به لطف خدا، تلاش بی وقفه نظام سلامت کشور و حمایت دستگاههای ذیربط ، امید به زندگی در ایران از میانگین ۴۸ سال در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، به بالغ بر ۷۵ سال رسیده است. این دستاورد بزرگ در کنار دهها آثار مثبتی که داشته، دغدغه هایی را نیز به وجود آورده است که، افزایش جمعیت سالمندان، شیوع بیماری های غیرواگیر، مزمن و صعب العلاج، از این جمله اند. این موارد نیازهای بیمارستانی جدیدی را به وجود آورده و بر اساس نظام سطح بندی خدمات درمانی بستری، ما از یک ظرفیت بالغ بر ۱۰۰۰ تخت بیمارستانی جدید نیز برخورداریم، که این ظرفیت های جدید، بخش دیگری از توجیه نیاز به تخت های بیمارستانی را برای بیمارستان ۲۰۰۰ تخت تشکیل می دهد.

— از یک سو به توسعه بخش خصوصی و یا تمرکز زدایی حوزه درمان از اهواز به سایر شهرستان ها تأکید می شود و از سوی دیگر شاهد هستیم که  قرار است یک بیمارستان بزرگ دولتی در اهواز احداث شود. آیا این دو مقوله در تناقض با یکدیگر قرار ندارند؟

¯ دکتر جهانگیر: به هیچ وجه. در نظام سطح بندی خدمات بستری برای هر یک از بیمارستان های کشور، یک ظرفیت توسعه در نظر گرفته شده است و ما در محاسبه این ۲۰۰۰ تخت به هیچ وجه از ظرفیت بخش غیر دانشگاهی استفاده نکردیم و این امکان برای بیمارستان های خصوصی و یا وابسته به وزارتخانه ها، سازمان ها و نهادهای غیر دانشگاهی وجود دارد که در صورتی که بخواهند، بتوانند ظرفیت های خالی خود را وارد مدار کنند. همچنین ما حتی از ظرفیت یک تخت بیمارستانی مربوط به سایر شهرستان ها و بیمارستان های آن ها چه دانشگاهی و چه غیر دانشگاهی برای پوشش این ۲۰۰۰ تخت استفاده نکرده ایم. برنامه دانشگاه این است که دسترسی مردم به خدمات و مراقبت های بیمارستانی را طبق نظام سطح بندی برای ساکنین هر شهرستان در همان شهرستان مهیا کند و این بیمارستان به عنوان پشتیبان فوق تخصصی برای آن ها عمل خواهد کرد. به عبارت دیگر، سهمیه توسعه بیمارستانی در شهرستان های استان برقرار خواهد ماند و دانشگاه با جدیت تمام همچون گذشته در جهت به روز رسانی و توسعه ی بخش های بیمارستانی در همه شهرهای تابعه اقدام می کند و در عین حال، این بیمارستان ۲۰۰۰ تختخوابی هم فرصت مناسبی برای مردم شریف و عزیز استان خواهد بود که خدمات و مراقبت هایی را که ممکن است در حال حاضر برای دریافت آن ها نیاز به اعزام یا مراجعه به سایر استان ها پیدا می کنند، در همین استان و این بیمارستان دریافت نمایند.

— آیا این بیمارستان، کارکردهای فرا کشوری هم دارد و در اهداف آن به پذیرش بیماران خارجی هم توجه شده است؟

¯ دکتر جهانگیر: بله. خوشبختانه در سال های اخیر در موضوع پذیرش بیماران خارجی و یا گردشگری سلامت، حرکت هایی در سطح استان چه در بخش های دولتی و چه خصوصی آغاز شده است که البته در مقایسه با موقعیت بسیار ممتاز جغرافیایی خوزستان که از مرزهای زمینی، دریایی و هوایی با برخی کشورها برخوردار است، موضوع گردشگری سلامت به اقدامات بزرگتری نیاز دارد. هر چند نباید فراموش کرد که توسعه ی گردشگری سلامت نیازمند تأمین زیر ساخت هایی نظیر هتل های مجهز و یا شرکت های معتبر و متبحر در امور گردشگری و سیاحت است که وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی، تولیت مستقیم تأمین هیچیک از آن ها را بر عهده ندارند. ما امیدواریم که دستگاههای ذیربط در استان بتوانند در زمینه ی تامین این زیرساخت ها توفیق بیشتری را کسب کنند. وزارت بهداشت برای دانشگاههای تیپ ۱ خود، یک سری ماموریت بین المللی سازی تعریف کرده و دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز در برنامه ی راهبردی پنج ساله ی خود، اهدافی را در این زمینه مدنظر قرار داده است و به همین منظور، یکی از کارکردهای بیمارستان ۲۰۰۰ تخت، پذیرش بیماران خارجی و توسعه ی گردشگری سلامت است.

جامعه ی پزشکی و درمانی ما ظرفیت های علمی و مهارتی مناسبی دارند و وجود یک بیمارستان مجهز و مدرن که به ویژگی های فرهنگی و زبانی ساکنین کشورهای مجاور هم در آن توجه شده باشد، موقعیت مناسبی را فراهم می کند تا به موضوع گردشگری سلامت در این بیمارستان به صورت خاص توجه شود. ضمناً در جهت اجرایی نمودن سیاست های اقتصاد مقاومتی بر دانشگاه  فرض است که از طریق توسعه ی پذیرش بیماران خارجی و ارز آوری، اتکای نظام سلامت به منابع مالی ناشی از فروش نفت خام را کاهش داده و با تنوع بخشیدن به منابع درآمدی، علاوه بر ایجاد ثبات و پایداری در تامین منابع مورد نیاز خود، سهم مناسبی را در ایجاد ارزش افزوده و افزایش درآمد ناخالص ملی برای استان و کشور ایفا نماید.

— در صحبت های خود به انجام بررسی ها و مطالعاتی پیرامون این پروژه اشاره کردید. این مطالعات، شامل چه مواردی می شوند؟

 ¯ دکتر جهانگیر: اجرای هر پروژه ای هر چند که کوچک هم باشد برای آن که خوب از آب در آید نیازمند انجام بررسی ها و مطالعات مختص خود خواهد بود. بدیهی است که پیش نیاز اجرای این پروژه بزرگ هم به انجام مطالعاتی در زمینه های مختلف نیازمند است که بخشی از این مطالعات به صورت انحصاری توسط تیم های کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور به انجام رسید، بخش دیگری را طرف ایتالیایی انجام داد و بالاخره یک سری از مطالعات و بررسی ها هم به صورت مشترک توسط دانشگاه و طرف ایتالیایی صورت پذیرفت.

در این مطالعات، ما به دنبال یافتن پاسخ کارشناسی برای سوالات بسیار متعددی بودیم که مبنای اصلی طراحی ها و برآوردهای این پروژه را تشکیل می دادند، برخی از این موارد عبارت بودند از موضوعاتی نظیر ترکیب بخش های بیمارستانی، رشته های تخصصی و فوق تخصصی، توزیع تخت ها در بین هر یک از این بخش ها، نوع بیمارستان از حیث امور درمانی، آموزشی و تحقیقاتی، مساحت زمین مورد نیاز، جانمایی و مکان یابی مناسب برای احداث بیمارستان، ملاحظات زیست محیطی، ایمنی و پدافند غیر عامل، پیوست های فرهنگی و سلامت، ویژگی های معماری اسلامی-ایرانی و شرقی، محدودیت های اقلیمی، آب و هوایی، جغرافیایی، خاک شناسی و موضوعات مرتبط با سطح آب های زیرزمینی، پیش بینی حداکثر بار مراجعه، موضوعات مرتبط با ازدحام جمعیت و ترافیک شهری، مباحث مربوط به مدیریت بحران و حوادث غیر مترقبه، مسیرهای زمینی و هوایی انتقال بیماران اورژانسی، تعداد بلوک های ساختمانی، طبقات و چینش ساختمان ها در این پروژه، موضوعات مرتبط با گردشگری سلامت، تعداد و ظرفیت پارکینگ ها و حتی طبقاتی بودن یا مسطح بودن آن ها، ویژگی های مربوط به جنبه های آموزشی و تحقیقاتی، متکی بودن راههای تامین آب و سایر منابع انرژی به مولدهای معمولی آب و برق اهواز و یا مستقل بودن از آن ها، بهره وری انرژی ، نحوه تأمین نیروی انسانی، تعیین فهرست مورد نیاز، پیش بینی منابع درآمدی، هزینه ای و سایر جنبه های اقتصادی چه در حین ساخت و چه پس از بهره برداری و موضوعات ریز و درشت دیگر.

بررسی های کارشناسی راجع به این موضوعات صورت پذیرفت و نتایج این بررسی ها، اصلی ترین شالوده های زیربنایی برای اخذ تصمیمات و اجرای اقدامات بعدی مورد نظر در تفاهم نامه ی مشترک را هم در ایران و هم در ایتالیا تشکیل دادند. طرف ایتالیایی ما بر اساس نتایج حاصل از این مطالعات به طراحی نقشه بیمارستان پرداخت و به استناد همین نتایج، تیم های مشترک کارشناسی دانشگاه و طرف ایتالیایی، در جلسات حضوری و ویدئو کنفرانسی یا از طریق ایمیل به ارائه ی نقطه نظرات خود پرداخته و در نهایت به یک طراحی مفهومی مورد توافق اولیه دست پیدا کردیم و بر این اساس برآوردهای اقتصادی نیز به عمل آمد.

مجموعه ی این طراحی ها و برآوردها برای وزارت بهداشت ارسال شده و در صورت تائید این وزارت، مراتب برای تصویب نهایی و اخذ مجوزهای مورد نیاز، برای سازمان مدیریت و برنامه ریزی و شورای اقتصاد کشور ارسال خواهد شد و ما اکنون در آستانه اخذ تاییدیه نهایی از وزارت بهداشت و طرح موضوع در سازمان مدیریت و برنامه ریزی و شورای اقتصاد کشور قرار گرفته ایم.

همانگونه که قبلاً نیز عرض شد به موازات این پیگیری ها در کشور ما، طرف ایتالیایی نیز بر اساس بررسی ها و مطالعات صورت گرفته، پیگیری هایی را برای اخذ مجوزهای لازم برای سرمایه گذاری و اجرای این پروژه در سطح کشور خود و اتحادیه ی اروپا انجام داد و مجوزهای مورد نیاز را دریافت و ارائه کرد.

— پس رسیدن به این نقطه، کار ساده ای نبوده است؟

¯ دکتر جهانگیر: اگر بپذیریم که نظام اداری در کشور ما به طور غالب، یک نظام بروکراتیک پیچیده و احتمالاً برخوردار از سطح پایینی از چابکی و تسهیل گری است به گونه ای که حتی اگر بخواهید مثلاً " یک برگ کاغذ " را از روی یک میز اداری به روی میز مجاور آن منتقل کنید، مجبورید سلسله مراتب خاصی را مراعات کرده و از مراحل متعدد اداری عبور کنید آنوقت به روشنی و بدون اغراق می توان فهمید که دانشگاه برای رساندن این طرح از نقطه صفر تا آنچه که امروز در آن قرار گرفته ایم، کار بسیار بزرگ و جهادی را انجام داده است و بدون شک انجام این حجم زیاد از بررسی ها، مطالعات و پیگیری ها که در سطوح مختلف دانشگاه، استان، کشور و حتی در سطح خارجی صورت پذیرفته آن هم فقط در عرض ۶ ماه، کار ساده ای نبوده است.

 — در صحبت های قبلی فرمودید که بین دانشگاه و طرف ایتالیایی، یک برنامه ی زمانبندی برای انجام اقدامات مربوط به اجرای تفاهم نامه طراحی شده است، می خواهم بدانم در حال حاضر در چه مرحله ای قرار گرفته ایم؟

¯ دکتر جهانگیر: ما باید یکسری سازماندهی ها و مطالعات درون دانشگاهی را به انجام می رساندیم که همه ی این کارها را انجام داده ایم. بخش دوم اقدامات مربوط به پیگیری تأمین زمین و اخذ مجوزهای استانی از برخی دستگاه های اجرایی است. اداره کل راه و شهرسازی استان، قطعه زمینی را برای احداث این بیمارستان به دانشگاه معرفی کرد که به علت وجود عوارض فیزیکی در این زمین نظیر دکل های برق فشار قوی و یا خطوط انتقال فرآورده های نفتی، دانشگاه صلاح ندید که پروژه در آن اجرا شود و درخواست کرد که زمین دیگری برای این پروژه معرفی و اختصاص یابد که مجدداً مراحلی طی شد تا یک قطعه زمین جایگزین به دانشگاه معرفی گردید و ما مطالعات و استعلام های مورد نیاز را روی این زمین به انجام رساندیم و البته هنوز بخشی از کار مربوط به واگذاری این زمین باقی مانده که تأخیر در انجام آن ها قدری نگران کننده است. بخش سوم اقدامات مربوط به ما، مجوزهایی است که باید از ستاد وزارت بهداشت اخذ می کردیم که با انجام پیگیری های وسیع، این مرحله را هم با موفقیت به انجام رساندیم و بالاخره، بخش چهارم اقدامات ما به پیگیری اخذ مجوزهای کلان از سازمان مدیریت و برنامه ریزی و شورای اقتصاد کشور مربوط است که مستندات مورد نیاز در حال نهایی شدن برای این دو نهاد است و پیش بینی ما این است که بتوانیم تا حداکثر تا سه هفته ی آینده، این مستندات را به سازمان مدیریت و شورای اقتصاد ارسال نماییم. ما باید حدود سه هفته دیگر آن ها را ارائه نماییم که به نظر می رسد ان شاء الله تا آن زمان آماده می شوند و از آن به بعد وفق روال معمول، برای پروژه های عمرانی بزرگ در استان ها نیاز است که پیگیری های مجدانه ای از سوی مسئولین محترم استانی و کشوری نیز صورت پذیرد.

در نقطه ی مقابل، طرف ایتالیایی باید مطالعات امکان سنجی را به انجام می رساند، طرح و نقشه اولیه و معماری را آماده می کرد ، مجوزهای سرمایه گذاری در ایران ، به ویژه تحت عنوان پروژه بیمارستان ۲۰۰۰ تختخوابی اهواز را از مراکز ذیربط در اروپا و ایتالیا می گرفت و بالاخره موافقت دریافت تسهیلات بانکی برای اختصاص به این پروژه را هم از بانک های ایتالیایی دریافت می کرد که خوشبختانه، این اقدامات به انجام رسیده است.

— آیا امکان دارد که آن مواردی که باعث نگرانی شما شده است را ذکر نمایید؟

¯ دکتر جهانگیر: ما در طول این مسیر با ادارات و سازمان های زیادی سر و کار داشته و رایزنی نموده ایم؛ واضح است هریک از این سازمان ها ملاحظات خود را در اولویت قرار می دادند و ما سعی کردیم درک مناسبی از این رفتار آنها داشته و با صبوری و تعامل سازنده کار را مشترکاً به پیش بریم، اما مواردی هم بود که هنوز برای ما غیرقابل توجیه است. این موارد، تعدادشان اندک است اما از اهمیت بالایی برخوردارند و مهمترین و اصلی ترین آن ها به مسائل مرتبط با واگذاری"زمین" اختصاص یافته برای اجرای این پروژه مربوط می شود.

— آیا می توانید به صراحت بفرمایید که مشکل کجاست؟

¯ دکتر جهانگیر: موارد هم به صورت مکتوب و هم شفاهی در کلیه سطوح مدیریتی، بارها به مسئولین ذیربط در اداره کل راه و شهرسازی استان منعکس شده و پیگیری ها برای حل و فصل آنها ادامه دارد.

— به طور مشخص، مشکل کجاست؟

¯ دکتر جهانگیر: از جمله مستنداتی که به عنوان یک پیش نیاز برای اخذ برخی مجوزهای نهایی لازم داریم، صدور قرارداد واگذاری زمین به دانشگاه از سوی اداره کل راه و شهرسازی است که هنوز به انجام نرسیده و تأخیر در آن، زمان را از بین می برد. همچنین نگاه خاصی در نزد برخی از مسئولین نفت استان وجود دارد که هر زمینی که در عمق آن حوضچه های نفتی وجود داشته باشد را متعلق به شرکت نفت میدانند؛ و قائدتاً تمایلی ندارند که بر روی این زمین ها پروژه های غیر حفاری به اجرا درآیند. با این نگاه به نظر می رسد که در بسیاری از نقاط خوزستان و اهواز، امکان اجرای پروژه غیر نفتی وجود ندارد که با قبول این پیش فرض، عملاً توسعه استان کند می شود. مضاف به اینکه شاید اگر این گونه باشد عملاً شهر اهواز و بسیاری از مناطق خوزستان را باید در استان دیگری جانمایی کنیم چرا که در عمق آن ها حوضچه های نفتی قرار دارند و این اصل، شامل حتی ساختمان های خود شرکت نفت نظیر باشگاه، بیمارستان، فضاهای اداری و شهرک های مسکونی نفت هم می شود.

— با این وصف، آیا امکان اختصاص زمین مناسب در نقطه ی دیگری از اهواز وجود ندارد؟

¯ دکتر جهانگیر: پروژه های بیمارستانی از نظر مکان یابی، تابع بایدها و نبایدها و ضوابط استاندارد متعددی هستند که مدنظر قرار دادن همه ی آن ها باعث می شود تا مکان یابی یک بیمارستان به آسانی صورت نپذیرد. نمونه هایی از این ضوابط را می توان ضوابط زیست محیطی، ضوابط ایمنی، ضوابط پدافند غیر عامل، فاصله از مراکز صنعتی، نظامی و ... ذکر کرد.

دسترسی به جاده های مواصلاتی و برخورداری از امکان فرود هلیکوپتر در مواقع نیاز، به ویژه در مورد بیمارستان های بزرگ نیز از این جمله اند. در خصوص مساحت زمین مورد نیاز یک بیمارستان نیز بستگی به آن که این بیمارستان صرفاً جمعیت یک شهر را تحت پوشش قرار دهد یا در نظام ارجاع، برای آن بیمارستان نقشی در پذیرش بیمار از سایر شهرستان های استان و حتی منطقه ای از کشور پیش بینی شده باشد این مساحت متفاوت خواهد بود و هنگامی که مأموریت پذیرش بیماران خارجی را هم به آن اضافه کنیم به این مساحت باید مقادیری را اضافه کرد.

کارکردهای آموزشی و تحقیقاتی این بیمارستان و ضرورت پیش بینی نیاز به توسعه در ۵۰ سال آتی باعث متغیر شدن مساحت مدنظر می شود. موجودی اراضی در اختیار ما در بهترین شرایط، تکافوی یک بیمارستان حداکثر ۳۰۰ تختخوابی را می کرد و به جهت آن که نیاز بیمارستانی ما به مراتب بیشتر از حد مورد انتظار بود ضرورت ایجاب کرد که با مسئولین ذیربط استانی وارد مذاکره شده و قطعه زمین مناسب و واجد شرایطی را درخواست نمائیم، ما در بررسی های خود به ۳ گزینه مطلوب و نسبتاً مطلوب رسیدیم که دو گزینه ی آن به علت عدم توافق سازمان هایی که آن قطعات زمین را در تملک خود داشته اند در اختیار اجرای این پروژه قرار نگرفت.

در طی سال های گذشته بنا بر اعلام نیاز برخی از سازمان ها، قطعات زمینی در کلان شهر اهواز به آن ها واگذار شده که ما در پیگیری های خود برای اختصاص زمین مناسب جهت اجرای پروژه ی این بیمارستان متوجه شدیم که تاکنون کاری بر روی آن زمین ها صورت نپذیرفته است. شاید اگر به اراده ی دانشگاه بود گزینه ی بهتری را اختیار می کرد اما مسئولین ذیربط استانی بیان کردند که حداکثر مقدورات آن ها همین زمین است. گاهی اوقات به ذهن بعضی از دوستان می رسد که به جای یک بیمارستان ۲۰۰۰ تختی کاش به ۲ بیمارستان ۱۰۰۰ تختی یا ۳ بیمارستان ۷۰۰ تختی و یا ۴ بیمارستان ۵۰۰ تختی فکر کنیم. صرف نظر از مباحث کارشناسی و توجه به این نکته که بیمارستان ۲۰۰۰ تخت، علاوه برکارکردهای درمانی برای شهرستان اهواز و استان خوزستان از کارکردهای آموزشی و تحقیقاتی آن هم در سطح منطقه ۴ آمایشی کشور و حوزه ی بین الملل در جغرافیای مجاور خود  برخوردار است و شاید نتوان آن را مانند بیمارستان های فعلی نگاه کرد . حال این سؤال ظریف پیش می آید که با این اوضاع آیا در آن صورت امکان یافتن ۳ یا ۴ قطعه زمین واجد شرایط در کلان شهر اهواز وجود داشت؟! وجود این مضیقه ها و محدودیتها باعث شده تا نتوانیم به پردازش برخی از ایده های خوبتر در استانمان همت گماریم.

— آیا شما برای حل این مشکلات با مقامات ارشد استان و کشور هم مذاکره ای داشته اید؟

¯ دکتر جهانگیر: خبر دارم که مدیریت ارشد دانشگاه، موارد را به مسئولین ارشد استان منعکس کرده اند. من از نظر سلسله مراتب اداری در مقامی نیستم که به صورت مستقیم ملاقاتی با مقامات ارشد استان داشته باشم و فقط در یک نوبت، مأمور شدم با سرپرست وقت استانداری خوزستان ملاقاتی داشته باشم که خاطره شیرینی از حسن توجه و پیگیری آقای خبیر در ذهنم مانده است. می دانم در حداقل یک نوبت هم آقای مقتدایی به این مسئله ورود داشته اند، همچنین مطلع هستم که جناب آقای دکتر شریعتی نیز با علاقه ، جدیت و حساسیت ویژه ای امور مرتبط با نهایی شدن این پروژه را پیگیری می نماید.

 —آیا درخواست مشخصی از جناب آقای استاندار دارید؟

¯ دکتر جهانگیر: من مایل نیستم در مورد این قضیه به صورت احساسی صحبت کنم چرا که به خوبی می دانم که بروکراسی اداری یعنی چی؟ به خوبی درک می کنم که هر سازمان و دستگاه اجرایی، ضوابط و محدودیت های سازمانی خود را دارا می باشد که ممکن است در مواردی با انتظارات سازمانها و بخش های دیگر در تضاد قرار گیرند اما به نظرم می آید که مقررات و دستورالعمل ها همگی برای کمک به توسعه، پیشرفت و رفاه اجتماعی و تعالی آحاد جامعه وضع شده اند. بدون شک اگر به ضوابط اداری سازمان هایی که طرف تعامل دانشگاه در این پروژه محسوب می شدند، به دقت نگاه کنیم می توان راه حل هایی را پیدا کرد که فراتر از بخشی نگری، مشکلات را در قالب توسعه استان مرتفع نمود. همه ی مسئولین محترم استان یقیناً بهتر از من می دانند که اجرای این پروژه ی بزرگ فراتر از ایجاد چند تخت بیمارستانی جدید برای استان ما ارزش افزوده به بار خواهد آورد.  به عبارت دیگر، در صورت اجرایی شدن این پروژه نه فقط در حوزه سلامت بلکه در حوزه هایی نظیر اشتغال زایی برای هزاران جوان تحصیلکرده عزیز خوزستانی، رونق کسب و کار و کمک به خروج از رکود اقتصادی، افزایش درآمد ناخالص ملی، تقویت کرامت انسانی و حس مالکیت خوزستانی های عزیز نسبت به استان سرافرازمان، آشناسازی مهندسین و طراحان جوان با فناوری های نوین بین المللی و موارد عدیده دیگری نیز می توان دستآوردهایی را برای استان عزیزمان به ارمغان آورد. همچنین از طریق کمک به توسعه گردشگری سلامت، رز آوری و ارزش افزوده زیادی برای استان حاصل خواهد نمود.

شما تصور کنید همین الان هم جامعه ی پزشکی به مناطق فوق العاده محروم استان می روند و به صورت رایگان به ویزیت بیماران و ارجاع موارد خاص به بیمارستان ها اقدام می کنند.

این بیمارستان اگر مجهز و مدرن بنا شود می تواند یکVIP  خوب و شایسته برای طبقات محروم و ولی نعمتان ما باشد و یقین دارم مسئولین محترم استان به این دستاوردها که همه آنها از دغدغه های روزمره آن ها در جلسات متعدد است واقف هستند. من در پیگیری های کشوری این پروژه و در جلسات ملی که شرکت کردم، اراده مقامات ارشد نظام را برای توسعه استان خوزستان به چشم دیده ام. بارها از زبان آنها به صراحت و حتی جلوی نمایندگان سایر استان ها شنیده ام که حمایت از توسعه استان خوزستان را برای خود فرض می دانند، بنابراین تصور نمی کنم مشکلات محدودی که برشمردم راه حل های سخت، پیچیده ولاینحلی داشته باشند.

 —پس چرا این مشکلات تاکنون حل نشده اند؟

¯ دکتر جهانگیر: من تصورمی کنم این قبیل موانع و مشکلات، مختص این پروژه نبوده و برخی از نگرش های محدود نه فقط این پروژه را بلکه اجرای پروژه های بزرگ دیگر را طی سال های متمادی در استان ما با اما و اگر، تردید، تأخیر و حتی تعطیل مواجه کرده است. ریشه ی این مشکلات را شاید بتوان در وجود برخی از ذهنیت های درون استانی ما دانست. خوزستان، خاطره مطبوعی را در ذهن تمامی ایرانیان تداعی میکند، بسیاری از ایرانیان به توسعه ی خوزستان مثل توسعه ی استان خود علاقه مند هستند. ممکن است گاهی اوقات به صورت مصداقی، مشکل یا محدودیت خاصی هم از بیرون استان برای استان ما ایجاد شود ولی این موارد قاعده نبوده و استثنا هستند و شاید اگر همین موارد استثنا را هم به نحو دیگری پیگیری می کردیم به نفع ما تمام می شد. ما در پیگیری این پروژه ها به لطف خداوند، فکر، مدیریت و روحیه تلاشگری مسئولین خوبمان در استان و حتی بسیاری از دستگاه های اجرایی توانستیم کارهای بزرگی را ظرف همین فرصت اندک به انجام برسانیم و حمایت های کشوری را هم از پروژه خود کسب کنیم. اما در استان ما، بعضی از دیدگاهها و عملکردها متناسب با نیاز مبرمی که به رشد، پیشرفت و توسعه داریم شکل نگرفته است و شاهد هستیم که برخی محافظه کاری ها و شاید حتی تنگ نظری ها در پس این وقفه ها و تأخیرها وجود دارند.

اینکه به مقامات پایتخت نشین رو نزنیم چون ممکن است خراب شویم یا اینکه فلان کمک را نکنیم چون آنوقت اگر این پروژه به انجام برسد به نام فلانی تمام می شود و نظایر آنها، مشکلاتی هستند که نمی توانند توسعه ساز باشند. توسعه یک کلمه ۵ حرفی است که در پرتو ۵ خصلت تلاشگری، وقت گذاری بی وقفه،  سماجت و پیگیری بی حد و اندازه، علاقه و انگیزه مفرط نسبت به خدمت به مردم و پیشرفت استان و بالاخره همکاری و هماهنگی بین بخشی و فرابخشی بدست می آید. من در اخبار سیمای خوزستان، فریاد و نهیب استاندار هوشمند و پرتلاش استان را در رابطه با برخی فرآیندهای بانکی مشاهده کرده ام. استان خوزستان به ویژه مردم شریف این استان، حق دارند که همه دست اندر کاران استان چنین سماجت و تعصبی را برای توسعه و آبادانی استان به خرج بدهند.

 این توسعه، قطعاً به نام همه دست اندرکاران استان نوشته خواهد شد. این جمله را حتماً شنیده اید که سرعت خط تولید یک کارخانه، معادل سرعت کندترین چرخ دنده آن است! اینکه هنوز نتوانستیم با گذشت قریب به دو ماه از جلسه شورای برنامه ریزی استان، نسخه ای از مصوبه ی آن را در زمینه اختصاص زمین از سوی اداره کل راه و شهرسازی به دانشگاه برای اجرای پروژه بیمارستان ۲۰۰۰ تخت خوابی صرفاً به علت عدم ارسال یک کپی مهردار از یکی از ادارات کل به برنامه و بودجه ی استان دریافت کنیم، قدری دلسرد کننده است؛ اینکه ما سه هفته باید هر روز به یکی از ادارات استان مراجعه کنیم تا شماره ی نامه ای که به وزارت متبوعشان فرستاده اند را بگیریم قدری دلسرد کننده است؛ اینکه بعد از پیگیریهای زیاد ما متوجه می شویم یک نامه خشک و خالی و بدون مستندات مربوطه را برای وزارت ذیربطشان ارسال کرده اند و کار باید از نو شروع شود که کلی وقت در این اثنا به هدر میرود قدری نگران کننده است؛ این که علی رغم تأکید و دستور جناب استاندار، فلان نامه صرفاً به دلیل استنکاف یک کارمند در یکی از ادارات، مهر نشده و ارسال نمی شود و هیچ یک از مسئولین ذیربط آن توان مداخله ای اثربخش را ندارند و فرصت ها به سرعت و همچون پاره های ابر می گذرند نشانه ی کندی حرکت چرخ دنده هایی است که به آن اشاره کردم. این ها همه باعث شده اند تا مجوزی را که می توانسته ایم دو ماه پیش اخذ کنیم تاکنون دریافت ننماییم.

ما تصور می کنیم این قدم آخر را باید با همکاری و کمک یکدیگر برداریم و پروژه را به لطف خدا به نقطه نهایی برسانیم تا اگر به دلیل فشارهای بین المللی و یاهر دلیل دیگری ، این تفاهم نامه به قرار داد اجرایی تبدیل نشد ندای ای کاش و ای کاشمان بلند نشود و حداقل در نزد وجدان خویش و افکار عمومی مردم شریفمان سربلند باشیم که همه ما آنچه را در توان داشته ایم به انجام رسانده ایم